Bodemenergie is een hernieuwbare energiebron die gebruik maakt van de warmte die aanwezig is in de bodem. Een bodemwarmtepomp, ook wel water-waterwarmtepomp genoemd, haalt de warmte tot 500 meter diep uit de grond. De pomp verhoogt de warmte uit de bodem tot een aangename temperatuur. Dat levert verwarming en een lage energierekening op. Category manager Niek de Jong van Itho Daalderop: “In de bodem is het constant 10 graden, ook in de winter. Daarom behoudt een bodemwarmtepomp ook in de winter een hoog rendement. Een bodemwarmtepomp maakt geen lawaai en bij normaal onderhoud profiteer je van een schone energiebron die 50 jaar meegaat.” 

Bodemenergie is een duurzame oplossing

Woningcorporatie Wonion ziet in bodemenergie een duurzame oplossing voor een deel van haar woningen. In Terborg zijn met bodemenergie twee nul-op-de-meterwoningen gerealiseerd. Zo'n woning wekt plaatselijk evenveel duurzame energie op als het verbruikt of zelfs meer. Het concept is dit jaar ook toegepast bij 64 woningen in Gendringen. Volgend jaar volgen nog eens 24 woningen in Terborg. Rob Helmes is vastgoedadviseur bij Wonion. “Ons woningbestand moet in 2050 CO2-neutraal zijn. Dat betekent dat we ongeveer 100 woningen per jaar moeten verduurzamen. Bodemenergie gebruiken is een van de manieren waarop je dit kunt doen”, vertelt Helmes.  

Slimme oplossing

Maar bodemenergie toepassen bij bestaande bouw is kostbaar. Itho Daalderop bedacht een manier om de investering beter betaalbaar te maken. De Jong: “Het is gebruikelijk om een nieuwe ‘schil’ te bouwen rondom een bestaande woning die wordt aangesloten op een bodemwarmtepomp. De vernieuwde buitengevel en isolerende wanden houden de warmte binnen. De woning is dan even goed geïsoleerd als een nieuw huis. Maar je kunt ook de bestaande schil minder goed isoleren en het hogere warmteverlies compenseren met een bodemwarmtepomp met een zeer hoog rendement. De truc is om de juiste balans te vinden tussen isolatie- en installatiekosten. Zo kun je woningen tegen acceptabele kosten en op een duurzame manier van het gas te halen.” 

Gaten boren 

Eerst moet er een bodemlus worden geplaatst in een geboord gat van 100 tot 200 meter diep. Een bodemlus is een gesloten leidingcircuit naar de warmtepomp in de woning. Een mengsel van water en glycol neemt de bodemwarmte op en geeft deze door aan de warmtepomp. Helmes vertelt dat je niet zomaar in gemeentelijke grond mag boren. “Er moet een plan van aanpak worden gemaakt. Je moet de leidingen bij de gemeente melden. Voor boren in eigen grond zijn de regels minder streng, maar ook dan moeten er afspraken worden gemaakt met de huurders. “Vervuild water dat vrijkomt bij het boren, moet je netjes opvangen. Afvalwater mag niet in het riool komen of de straat vervuilen.” 

Verduurzamen op grotere schaal

De subsidie en de oplossing van Itho Daalderop maken de investeringskosten beter betaalbaar. De onderhoudskosten van een bodemwarmtepomp zijn bovendien laag. De Jong: “De diepe bron is natuurlijk een flinke investering, maar dan heb je wel voor tientallen jaren een schone, gratis en geluidloze energiebron.” Niet overal kan of mag geboord worden. Toch ziet Helmes bodemenergie als een van de mogelijke maatregelen voor het verduurzamen van grotere aantallen woningen. “Per complex bekijken we welke oplossing het meest geschikt is.” Voor het project in Terborg is gebruik gemaakt van de Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE).

Ook aan de slag met duurzame energie? 

Op zoek naar meer informatie over bodemenergie of een van de andere technieken? Bekijk de factsheet over warmte-koudeopslag (WKO) en bodemenergie van het Expertise Centrum Warmte. Lees ook het praktijkverhaal Huurwoningen verduurzamen: ‘plan zorgvuldig en betrek de bewoners’ of kijk het webinar 'Gemeente Apeldoorn en woningcorporatie Ons Huis bouwen aan een langdurige samenwerking' terug. Bij vragen kun je contact opnemen met onze Helpdesk. Onze adviseurs helpen je graag verder.