Monumentale Maastrichtse binnenstad van het gas af met restwarmte van papierfabriek Sappi

21-05-2021 3276 keer bekeken

Maastricht telt na Amsterdam de meeste rijksmonumenten van het land. Maar ook die gebouwen moeten van het gas af. De uitdaging is om dat betaalbaar en zonder al te drastische bouwkundige ingrepen te doen. Dit is mogelijk met de restwarmte van bedrijven.

Papierfabriek Sappi levert sinds jaar en dag restwarmte aan Maastricht, vertelt manager technology & engineering van Sappi Peter Pijpers. "Eerder ging die warmte bij ons zo de schoorsteen uit. Door het plaatsten van een warmtewisselaar in het rookgaskanaal van onze gasturbine is het mogelijk deze restwarmte te benutten." Het bedrijf gebruikt aardgas om lucht op te warmen en om te zetten in elektriciteit en warmte in de vorm van stoom en warm water. Elektriciteit wordt gebruikt voor het aandrijven van het eigen machinepark en het overschot wordt gevoed aan het externe elektriciteitsnet. De warmte in de vorm van stoom gebruikt Sappi voor het drogen van papier. Het warme water wordt  gebruikt voor het drogen van slib en  voor het warmtenet. De voor het warmtenet extra ingebouwde warmtewisselaar haalt de restwarmte uit de schoorsteen van de gasturbine en warmt het water voor het warmtenet op naar zo’n 100 graden.

Afstemming cruciaal

De restwarmte van Sappi komt terecht bij warmtebedrijf Ennatuurlijk. Door gebruik te maken van een absorptiekoelmachine wordt de restwarmte omgezet in koude die aan het koudenet wordt geleverd en de rest van de restwarmte wordt rechtstreeks geleverd aan het warmtenet om woningen en bedrijfspanden te verwarmen. “Comfort, continuïteit en verbruiksinzichten zijn daarbij belangrijk voor onze zakelijke klanten en de eindgebruikers. Comfort borgen we door op maat geleverde warmte te leveren. Dit doen we door naast de rest warmte ook te beschikken over piek en back-up voorziening. Met behulp van slimme warmtemeters krijgen onze klanten steeds beter inzicht in hun warmteverbruik. Dat geeft hen ook weer handvatten voor energiebesparende maatregelen”, aldus Vivian Starmans, key accountmanager bij Ennatuurlijk.

Bij het delen van restwarmte is de afstemming met de afnemende partij volgens Pijpers van cruciaal belang. "Het is belangrijk dat de verwachtingen duidelijk zijn, bijvoorbeeld over wat en wanneer je kunt leveren. Door de coronapandemie stond de papierfabriek regelmatig stil en dan is er geen restwarmte. Andersom kan het voorkomen dat er soms geen behoefte is aan restwarmte. Dan moet je als bedrijf toch gewoon door kunnen draaien."

Het delen van restwarmte maakt de bedrijfsvoering dus complexer, maar dat is volgens Pijpers niet de hoofdgedachte. "Sappi doet graag iets duurzaams terug voor de omgeving en wil met dit project laten zien dat het delen van restwarmte werkbaar is." Om een restwarmteproject te laten slagen vindt Pijpers het noodzakelijk dat dit tegen een concurrerend tarief mogelijk is. Hierbij houd je natuurlijk wel rekening met de investeringskosten van het inbouwen van een grote warmtewisselaar.

Monumentale binnenstad

Onder meer het Maastrichtse stadhuis uit 1684, enkele andere gemeentelijke gebouwen en het nieuwe Sphinxkwartier krijgen  via Ennatuurlijk warmte van Sappi. Aan het Sphinxkwartier wordt ook koeling geleverd, die gemaakt wordt van de warmte van Sappi. Volgens wethouder Gert-Jan Krabbendam is warmtelevering de voornaamste manier om de Maastrichtse binnenstad van het gas te krijgen. "Een alternatief als elektrische energievoorziening zou ten koste gaan van het monumentale karakter van de gebouwen, omdat die dan ingrijpend geïsoleerd zouden moeten worden en er warmtepompen zouden moeten komen om lage temperatuur-verwarming mogelijk te maken."

De gemeente Maastricht onderzoekt in hoeverre Sappi restwarmte kan leveren om ook andere delen van de binnenstad aan te sluiten, waaronder de monumentale panden van de universiteit. Omdat leveringszekerheid belangrijk is, kijkt de gemeente Maastricht ook verder dan Sappi. Krabbendam: "Het doortrekken van het Groene Net van industriecomplex Chemelot naar het zuiden is een andere optie."

De gemeente heeft nog veel besluiten te nemen, ook over andere delen van de stad. Het kan dat warmtelevering niet voor elk gebied de meest (kosten)efficiënte manier is om van het gas te gaan, stelt de wethouder. RVO brengt expertise in. En zorgt voor het bijeenbrengen van de stakeholders die bij de uitbreiding van het warmtenet in Maastricht betrokken zijn.

Adviezen voor andere gemeenten

Voor andere gemeenten die met restwarmte willen werken, heeft Maastricht twee adviezen. Krabbendam: "Smeed het ijzer als het heet is. Toen het stadhuis gerestaureerd werd, liep het warmtenet al tot op zo’n 50 meter van het gebouw. Toen was het nog maar een kleine stap om het stadhuis tijdens de renovatie meteen op het warmtenet aan te sluiten." Daarnaast denkt Krabbendam dat het met de juiste toon mogelijk is om de lokale directie van grote bedrijven enthousiast te maken voor het delen van hun restwarmte. "Dat geldt ook als het hoofdkwartier van het bedrijf aan de andere kant van de wereld zit, zoals in het geval van Sappi."

Meer informatie

Wil je meer informatie over restwarmte of een van de andere technieken? Bekijk dan de techniekfactsheets van het Expertise Centrum Warmte

Peter Pijpers, manager technology & engineering van papierfabriek Sappi
Peter Pijpers, manager technology & engineering van papierfabriek Sappi
wethouder Gert-Jan Krabbendam
Wethouder Gert-Jan Krabbendam
Vivian Starmans, key accountmanager bij Ennatuurlijk
Vivian Starmans, key accountmanager bij Ennatuurlijk

 

 

Cookie-instellingen